Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου˙ 100χρονη τραγωδία
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου και στα μεταγενέστερα χρόνια, ήταν οι μαζικές απελάσεις και οι σφαγές των Ελλήνων, ο σκόπος των οποίων ήταν να τερματίσουν τη συλλογική ύπαρξη των Ποντίων στην επαρχία της Τραπεζούντας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και από τις γειτονικές περιοχές.
Ήταν οργανωμένη και πραγματοποιημένη από τους Νεοτούρκους και μετά από τις Κεμαλιστικές αρχές με δύο στάδια, από το 1916-1918 και μετά από το 1919-1923. Οι Τουρκικές αρχές έχουν απελάσει τους Πόντιους από τις κατικίες τους, υποβάλλοντας σε διάφορες βιαιότητες, στέρισεις, πείνα και σφαγές, χρησιμοποιώντας τον Μουσουλμανικό πληθυσμό ακόμα και τα παιδιά, τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους. Η περιουσία των Ποντίων ιδιοποιήθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι επίσης έχουν καταστρέψει τα πνευματικά, πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματά τους.
Ως συνέπεια της γενοκτονίας οι ανθρωπινές απωλείες των Ελλήνων είναι περισσότερες από 350. 000, εξάλλου εκατοντάδες χιλιάδες ΄Ελληνες έχουν βρει καταφύγιο στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Η γενοκτονία των Ποντίων ήταν μέρος της αντι-ελληνικής πολιτικής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1914-1923.
Στην δύση της Μικράς Ασίας οι μαζικές απελάσεις των Ελλήνων άρχισαν στην άνοιξη του 1914. Στην αρχή, η πλειονότητα από τους εκείνους, κυρίως απελάθηκαν στην Ελλάδα. Από το 1946 άρχισε η μαζική εξολόθρευση των Ελλήνων. Η αντι-ελληνική πολιτική έφτασε στην κορυφή της όταν ο Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος είναι ο πρώτος πρόεδρος της δημοκρατικής Τουρκίας, στις 19 Μαΐου 1919 πήγε στον Πόντο. Γι’αυτον τον λόγο οι Έλληνες του Πόντου μνημονεύουν ο επέτειος της γενοκτονίας τους στις 19 Μαΐου.
Η νέα φάση της αύξησης του προβλήματος των Ελλλήνων του Πόντου, άρχισε στα 1980, όταν οι διανοούμενοι ποντιακής καταγωγής με επικεφαλή του Μ. Χαραλαμπίδη και του Κ. Φωτιάδη ξεκίνησαν την κίνιση «Το δικαίωμα της μνήμης».
Ο βασικός σκόπος ήταν η επαναξιολόγηση της ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου, η διεθνής αναγνώριση της γενοκτονίας και η απόκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης.
Οι ιστορικές μελέτες του προβλήματος στην αρχή ήτανε στα ελληνικά, αλλά στην τελευταία δεκαετία τα άρθρα και τα βιβλία ήτανε και στα αγγλικά.
Η ακαδημαϊκή έρευνα του προβλήματος προετοίμασε την βάση για αναγνώριση της γενοκτονίας από μερικές χώρες, χωριστές διοικητικές μονάδες διαφορετικών χώρων και από διεθνείς οργανισμούς. Έπειτα, οι ελληνικές οργανώσεις στην διασπορά άρχισαν να συνεργάζονται με τις αρμενικές και ασσυριακές οργάνωσεις όπως στις επιστημονικές έρευνες, έτσι και στις προσπάθειες αναγνώρισης.
Η γενοκτονία των Ελλήνων είναι μια από τις πιο τραγικές σελίδες στην ιστορία του ελληνικού λαού.
Αν η πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και της αυτοκρατορίας του Τραπεζούντα το 1461 ήταν το τέλος της ελληνικής πολιτικής παρουσίας στην Μικρά Ασία, μετά από την γενοκτονία έδωσε τέλος και στην φυσική παρουσία τους.
Μέχρι τώρα, η Τουρκία συνεχίζει να αρνιέται την γενοκτονία των Ποντίων σαν την γενοκτονία των Αρμενίων. Αν και έχουν περάσει εκατό χρόνια, οι Έλληνες του Πόντου με μεγάλη αποφασιστικότητα συνεχίζουν τον αγώνα τους για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης.
Γκεβόργκ Βαρτανιάν
Eμπειρογνώμονας γενοκτονίας, διδάκτωρ ιστορικών επιστημών
Μεταφράζει η Σατενίκ Σιμονιάν